Description

Beschrijving / achterkant omslag

Het kind dat iets niet kan, onhandig is en wordt uitgesloten bij het spel, niet of onvoldoende kan spreken, grote moeite heeft met lezen, schrijven of rekenen, is op weg naar faalangst, vereenzaming, onzekerheid, tempoverlies en tot slot karakterveranderingen.
De oorzaak van zulk niet kunnen kan velerlei zijn. De orthodidactische hulp die in dergelijke gevallen vereist is, zal al naar gelang die oorzaak gegeven moeten worden door een fysiotherapeut, een logopedist of een remedial teacher en last but not least door de ouders en de school. In dit boek zetten de auteurs de beginselen van didactiek en orthodidactiek uiteen, waarbij aan het eind van iedere sectie een aantal grondregels wordt samengevat welke eisen de orthodidacticus aan zichzelf moet stellen. Voorts brengen zij verslag uit van hun praktijkervaringen met niet kunnende kinderen.
Het eerste deel behandelt de prestaties waartoe een kind moet kunnen komen wil het zinvol deelnemen aan de samenleving (het kunnen).
Het tweede deel behandelt de stoornissen (het niet kunnen): verbale achterstand, lees-, schrijf- en rekenstoornissen en motorisch achterblijven.
Het derde deel bespreekt de fundamentele oorzaken en de diagnostiek.

Pierre Mesker (1905–1985) was neuroloog-psychiater te Maastricht en vanaf 1964 verbonden aan het Radboudumc te Nijmegen. Getuige zijn promotie op De menselijke hand in 1969 is hij zich gaan toeleggen op leer- en ontwikkelingsproblemen. Mesker heeft een aantal vernieuwende concepten naar voren gebracht, te vinden in het boek De menselijke hand (2016, Suyi Publicaties). Ook heeft hij als diagnostisch instrument het tweezijdige verticale Bord voor handmotorische lateraliteit ontworpen, waarmee het rijpingsstadium van de lateralisatie of stoornissen daarin vastgesteld kunnen worden, en met welk instrument kinderen de handmotorische stadia onder begeleiding kunnen doorlopen.
Mesker heeft landelijke bekendheid gekregen in kringen van therapeuten en orthodidactici door zijn behandelingsstrategieën van ontwikkelingsstoornissen van de functies die ten grondslag liggen aan alle kunnen.
Jos Hofhuizen-Hagemeijer (1920–1991) was de orthodidactische kracht die steeds in nauwe samenwerking met Pierre Mesker onderzoekmethoden en behandelwijzen ontwikkelde.

INHOUD

INLEIDING    11
ALGEMENE BEGINSELEN    13
DIDACTIEK EN ORTHODIDACTIEK    18

DEEL I    GRONDBEGINSELEN VAN DE SPECIËLE DIDACTIEK

1.1     Kunnen en niet kunnen    23
1.2     De waarnemende zelfbeweging    26
1.3     De aandacht    28
1.4     Het maken    31
1.5     Handeling en proces    32
1.6     Het spoor    34
1.7     De gestalte    36
1.8     Het spreken    38
1.9     Verstaan en begrijpen    42
1.10   Lezen en schrijven    45
1.11   Schatten, tellen en meten    60
1.12   De ontwikkeling van de vitale ruimte    63

DEEL II    GRONDBEGINSELEN VAN DE SPECIËLE ORTHODIDACTIEK

Inleiding: Leerstoornissen en partiële defecten    67

HOOFDSTUK I    HOUDING EN BEWEGING
Inleiding: Het materiële- en het bewegingsaspect    69
1.1    Het bewegingsapparaat    71
1.2    De zelfbeweging    93
1.3    De uitdrukkingsbeweging    94
1.4    De waarnemingsbeweging    96

HOOFDSTUK II    RUIMTE, DUUR EN GESTALTE
Inleiding: De zelfbewegingsbelevingen    99
2.1    Slurfmotoriek    101
2.2    Symmetrische motoriek    103
2.3    Asymmetrische motoriek    106

HOOFDSTUK lIl    HET EEN EN HET ANDER
Inleiding: Tegenstellingen    108
3.1    De beweger en het bewogene    109
3.2    De aanraking en het aangeraakte    110
3.3    Vóór en achter, toekomst en verleden    112
3.4    Meten van ruimte en duur    113

HOOFDSTUK IV    DE MENS IN ZIJN WERELD
Inleiding: Het beginsel van macht en onmacht    115
4.1    Het ontstaan van mens en wereld    118
4.2    De mens verandert de wereld    120
4.3    De wereld verandert de mens    121
4.4    De machtige en de hulpeloze mens    123

HOOFDSTUK V    DE HULPELOOSHEID
Inleiding: De diagnostiek van de partiële defecten    125
5.1    Het syndroom van de totale onmacht    126
5.2    Het syndroom van de voortdurende symmetrie    129
5.3    Het syndroom van de te vroege lateralisatie    130
5.4    Het syndroom van de dyslateralisatie    131
5.5    Over rekenstoornissen    137
5.6    Over aandachtstoornissen    140

DEEL III.    TOEGEPASTE SPECIËLE ORTHODIDACTIEK

Inleiding: Over functieontwikkeling    147
1.1    Het onderzoek    149
1.2    Het team    151
1.3    De vloertherapie    153
1.4    De oefentherapie bij motorische achterstand    156
1.5    Het leren verbaliseren    163
1.6    De lateralisatieoefeningen    165
1.7    De oriëntatie in de ruimte    211
1.8    Hulp bij rekenstoornissen    218
1.9    Luisteren, zelfbeluistering en inwendige spraak    228
1.10  Het aandeel van de ouders    239

NASCHRIFT: De preventie    241